W jabłonnym krajobrazie.

Na początku października poszedłem między sady jabłonne na Ziemi Grójeckiej, bardzo chciałem sobie je obejrzeć i obfotografować, a przy okazji odwiedzić kilka zabytków, z którymi straciłem kontakt (Nowa Wieś, Gołębiów, Rytomoczydła), a w latach siedemdziesiątych XX wieku prowadziłem do nich opisy nieoznakowanych szlaków w przewodniczku z cyklu „podwarszawskie szlaki piesze”. 

Jeszcze w początkach wieku XX wioski na południu Mazowsza były biedne, tak samo jak i w innych regionach ziemi mazowieckiej. Wszystko zaczęło się już w niepodległej Polsce. Popularyzacja ogrodnictwa włościańskiego szybko wydała owoce. Idea była taka: każdy chłop powinien mieć przy domu sad owocowy, on miał zapewnić rodzinie dostatek, a wykształcenia dzieciom. I tak południowe Mazowsze stało się sadowniczą potęgą. Grójeckie uważano za polską Kalifornię, odwiedzał sadowników spod Grójca prezydent Ignacy Mościcki.

Dzisiaj region grójecki jest największym regionem produkcji sadowniczej w Polsce. Prawie połowa wszystkich zbiorów jabłek w Polsce stąd pochodzi. Dzięki tym sadom mazowieckim Polska należy do czołówki europejskich producentów jabłek i zajmuje czwartą pozycję po Włoszech, Francji i Niemczech. Polska jest największym producentem koncentratu jabłkowego w Europie. Jeśli z czymś chciałoby się porównywać krajobraz sadów południowego Mazowsza, to krajobraz francuskich winnic.

Pojechałem z Warszawy pociągiem, tam i z powrotem  prawie trzy godziny jazdy. Wysiadłem na przystanku w Gośniewicach, ani jednego domostwa w zasięgu wzroku, na południu pola, na północy las. Po 20 kilometrach pieszej wędrówki powracałem z Michalczewa. Dojście do stacji prowadziło mnie asfaltową ulicą wśród eleganckich willi i domów, przed którymi strzyżone trawniki, krasnoludki i domowe zwierzęta z gipsu oraz japońskie sosny na japoński sposób strzyżone, a jeden budynek o ścianach obłożonych w kolorowy wzorek z porcelitowych talerzy,   elegancko, bez dwóch zdań. 

Świeciło słońce, ale wietrznie było i średnio przyjemnie, więc cieszyłem się na poczekalnię w budynku stacyjnym. Niestety, na klucz zamknięta. Za budynkiem zamknięta Toytoyka w kolorze niebieskim, na niej kłódeczka  w kolorze złotym. Na peronie przeciąg, żadnego schronienia, żadnej wiaty, wiało jak wszyscy diabli. Pociąg przyjechał punktualnie.

Post scriptum. Wille michalczewskie są imponujące. A jeszcze niedawno mieszkano w ogaconych, drewnianych chałupach. Kilka takich stoi w okolicy, czekają rozbiórki. Jedną z nich sfotografowałem w Nowej Wsi. Tempora mutantur, proszę państwa...